Ώστε η Αριστερά άρχισε
και πάλι να μιλάει για την Βενεζουέλα. Αυτό είναι καλό. Για περίπου μια
δεκαετία μεγάλο μέρος της παγκόσμιας Αριστεράς έπασχε από «βενεζουελομανία» με
το σοσιαλιστικό μοντέλο της χώρας αυτής να αποτελεί το φωτεινό παράδειγμα που
και ο υπόλοιπος κόσμος θα έπρεπε να υιοθετήσει.
Όταν όμως η κατάρρευση
της χώρας δεν μπορούσε πλέον να αποκρυφτεί, οι Αριστεροί την παράτησαν σαν να
ήταν μια … καυτή πατάτα. Και τότε είναι που επικράτησε η απόλυτη σιωπή. Πρόσφατα
όμως, οι εξελίξεις εκεί ανάγκασαν την Βενεζουέλα να ξαναμπεί στο κάδρο…
Οι απόψεις σήμερα ποικίλλουν.
Κάποιοι σχολιαστές της σταλινικής Αριστεράς ακούγονται σαν την παλιά ΠΡΑΒΝΤΑ της δεκαετίας του 1930,
μιλώντας για σαμποτέρ και αντεπαναστάτες, που υπονομεύουν την οικονομία της
σοσιαλιστικής αυτής χώρας.
Οι πιο σοφιστικέ,
επικοινωνιακοί Αριστεροί όμως έχουν αντιληφτεί ότι δεν θα κερδίσουν πολλές
ψυχές αν συνεχίσουν να ακούγονται σαν τον «κακό» σε κάποια ψυχροπολεμική ταινία,
για αυτό και υιοθέτησαν μια λιγότερο «βλαβερή» στάση, κατηγορώντας την μείωση
των τιμών του πετρελαίου για την δυστυχία της Βενεζουέλας. Σίγουρα η χώρα δεν
τα πάει καλά, λένε, αλλά γι αυτό φταίει το γεγονός ότι η οικονομία της
στηρίζεται κυρίως στο πετρέλαιο, και άρα δεν φταίει ο σοσιαλισμός που
εφαρμόζει.
Αυτό ακούγεται λογικό,
αν και είναι επιδερμικό ως επιχείρημα. Μήπως θυμόσαστε ποιος επιφανής οπαδός
του Τσάβεζ, έλεγε την εποχή που οι τιμές ήταν σε άνοδο πως «η Βενεζουέλα τα πάει πολύ καλά. Κάθε οικονομία που βασίζεται στο πετρέλαιο
θα τα πήγαινε καλά με αυτές τι συνθήκες. Δεν έχει σχέση ο σοσιαλισμός».
Κανείς… Οι τιμές του πετρελαίου έχουν διπλή όψη στα μυαλά των τσαβιστών. Όταν εκτοξεύονται,
τότε αυτό είναι απόδειξη της επιτυχίας του σοσιαλισμού. Όταν πέφτουν, ο σοσιαλισμός δεν έχει καμία σχέση.
Σίγουρα οι χαμηλές τιμές
του πετρελαίου βλάπτουν την οικονομία της Βενεζουέλας, αλλά να μη ξεχνάμε πως
σήμερα ΔΕΝ έχουμε χαμηλές τιμές. Είχαμε όμως παρά φύσει υψηλές τιμές στη
δεκαετία πριν το 2014. Οι τιμές δεν κατέρρευσαν, απλά επανήλθαν στα φυσιολογικά
μακροπρόθεσμα επίπεδά τους. Πιο συγκεκριμένα επανήλθαν στα επίπεδα του 2004,
τότε δηλαδή που ξεκίνησε η παγκόσμια «βενεζουελομανία». Και μάλιστα σήμερα
είναι αρκετά ποιο υψηλές απ ότι πριν από 20-30 χρόνια.
Ίσως το πιο σημαντικό
είναι να θυμηθούμε πως οι ελλείψεις βασικών ειδών στην Βενεζουέλα ξεκίνησαν
πολύ πριν την πτώση των τιμών του πετρελαίου. Όπως έγραφε η εφημερίδα Guardian
το 2007, τότε που οι τιμές του πετρελαίου έπιαναν ιστορικό ανοδικό ρεκόρ «…δεν υπάρχει γάλα, ζάχαρη, λάδι, ούτε και
αυγά στην αγορά… καλωσήρθατε στην αναπτυγμένη οικονομία της Βενεζουέλας με μια
μόνο διαφορά: Οι ελλείψεις τροφίμων βασανίζουν την χώρα την ίδια ώρα που τα
έσοδα από τις πωλήσεις του πετρελαίου
οδηγούν σε όργιο δαπανών… το γάλα και τα αυγά αποτελούν μια μακρινή ανάμνηση…».
Υπάρχουν μυθιστορήματα
εναλλακτικής ιστορίας όπου το τείχος του Βερολίνου δεν πέφτει, και συνεχίζει να
υπάρχει η Ανατολική Γερμανία. Πρόκειται για ενδιαφέρον πείραμα σκέψης, όμως οι
συγγραφείς αντιμετωπίζουν ένα κοινό πρόβλημα: όταν έπεσε το τείχος η Λαϊκή
Δημοκρατία της Γερμανίας δεν είχε τελειώσει μόνο πολιτικά αλλά και οικονομικά.
Πως το αντιμετωπίζεις αυτό αν θέλεις το μυθιστόρημά σου να είναι στοιχειωδώς
αληθοφανές; Δυο συγκεκριμένοι συγγραφείς
βρήκαν μια απλή λύση. Στις δικές τους εκδοχές το ανατολικογερμανικό καθεστώς
ανακαλύπτει αποθέματα πετρελαίου στη Βαλτική θάλασσα και σύντομα πνίγεται στα
πετροδόλαρα. Μετατρέπεται δηλαδή σε μια σοσιαλιστική βορειοευρωπαϊκή εκδοχή της
Σαουδικής Αραβίας. Μάλλον θα σκέφτηκαν πως αν τους δώσουν μπόλικο πετρέλαιο, τα
έσοδά του θα ορθοποδήσουν την οικονομία, ακόμη και μια σοσιαλιστική. Καλή ιδέα,
πλην όμως η περίπτωση της Βενεζουέλας αποδεικνύει πως αυτό το σκεπτικό είναι
μάλλον υπεραισιόδοξο.
Οι σοσιαλιστές ανέκαθεν
ισχυρίζονταν πως ο σοσιαλισμός θα πετύχει αργά ή γρήγορα, απλά χρειάζεται τις
κατάλληλες συνθήκες. Αυτό που στην ουσία
λένε είναι πως «ο σοσιαλισμός λειτουργεί,
αρκεί να διαθέτεις τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον πλανήτη, και τις
υψηλότερες τιμές πώλησής του στην ιστορία. Παράλληλα, αυτό θα πρέπει να διαρκεί
για πάντα. Ακόμη όμως και τότε θα έχεις ελλείψεις τροφίμων, φαρμάκων, και άλλων
βασικών αγαθών, αλλά ως μπόνους θα έχεις στρατιές διανοουμένων της Δύσης να σου
λένε πόσο τυχερός είσαι…».
Δεν ακούγεται και τόσο
πειστικό, έτσι δεν είναι;
Kristian Niemietz
Απόδοση: S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου